Türk Sümerolog Muazzez İlmiye Çığ, Sümer uygarlığı üzerine yaptığı araştırmalar ve çığır açıcı çalışmalarıyla dünya çapında tanınan bir bilim insanıydı. Çığ, uzun yaşamı boyunca hem Türkiye’de hem de dünya genelinde önemli akademik çalışmalara imza attı. 110 yaşında hayata veda eden Muazzez İlmiye Çığ’ın vefat haberi, yazarı olduğu Kaynak Yayınları tarafından duyuruldu. Yayınlanan açıklamada, “Türkiye’nin aydınlanma mücadelesinin yorulmak bilmeyen bilim kadını, son Sümer Kraliçesi” olarak anıldı.
1914 yılında Bursa’da doğan Muazzez İlmiye Çığ, ailesi Kırım Tatar kökenliydi ve I. Dünya Savaşı’nın etkilerinin hissedildiği yıllarda Bursa’da çocukluk yıllarını geçirdi. 1919’da Yunan Ordusu’nun İzmir’i işgal etmesi sırasında babası, ailesini Çorum’a taşıdı. Burada ilkokul eğitimini tamamlayan Çığ, ardından Bursa Kız Muallim Mektebi’ne başladı ve 1931’de mezun oldu. Eğitimine ara vermeden devam eden Çığ, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nde Hititoloji bölümünde eğitim alarak 1940 yılında mezun oldu.
Üniversite eğitiminin ardından İstanbul Arkeoloji Müzeleri’nde göreve başlayan Muazzez İlmiye Çığ, Sümer, Asur ve Hitit uygarlıkları üzerine yoğun çalışmalar yaptı. Özellikle Sümer tabletlerinin deşifre edilmesi ve bu bilgilerin geniş kitlelere aktarılması konusunda önemli katkılar sağladı. Bu çalışmalar, Sümeroloji alanında Türk bilim dünyasına değerli bir miras bırakılmasına olanak tanıdı.
“Son Sümer Kraliçesi”nin Mirası
Muazzez İlmiye Çığ, akademik çalışmalarının yanı sıra laiklik ve kadın hakları savunucusu olarak da öne çıktı. Bilimsel çalışmalarıyla toplumsal sorunlara ışık tutmaya ve özellikle kadınların haklarına yönelik çalışmalar yapmaya gayret gösterdi. Sümer tabletleri üzerine yaptığı en önemli çalışmalardan biri olan “Sümerlilerde Tufan, Tufan Hikayeleri ve Nuh Tufanı” adlı eser, Sümer kültürüne dair zengin içerik sunarken, mitolojinin dünya tarihiyle ilişkisine de dikkat çekti. Bu eseri, Sümer mitolojisinin daha geniş kitlelerce anlaşılmasını sağladı ve akademik çevrelerde büyük yankı uyandırdı.
Çığ’ın çalışmaları sadece Sümeroloji alanında değil, genel olarak bilim dünyasında da önemli bir etki bıraktı. Yazdığı kitaplar, katıldığı seminerler ve bilimsel makaleler, genç nesillere örnek teşkil eden bir bilgi hazinesi oluşturdu. Ayrıca, toplumun bilinçlenmesi ve bilimsel bakış açısının yaygınlaşması için verdiği emeklerle Muazzez İlmiye Çığ, Türkiye’nin aydınlanma sürecine büyük katkılar sağladı.
Uzun ve dolu dolu geçen yaşamının ardından 110 yaşında vefat eden Çığ, ardında sayısız eser ve unutulmaz bir miras bıraktı. Türkiye ve dünya bilim camiası, Sümerolojiye adanmış bu yaşamı her zaman saygıyla anacak. Çığ’ın çalışmalarının gelecek nesillere ilham vermeye devam edeceği ve Sümer kültürüne dair derin bilgilerin ışığında bilim dünyasında iz bırakacağı aşikar.
