Ordu’nun İlk Adı Nedir? Karadeniz’in incisi Ordu, köklü bir tarihe sahip. Bu güzel şehir, yüzyıllar boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmış ve her bir dönem kendine has izler bırakmıştır. Peki, Ordu’nun ilk adı neydi ve bu topraklarda tarih boyunca kimler yaşamıştı? İşte, Ordu’nun zengin tarihine dair detaylar.
Ordu’nun Bilinen İlk Adı: Kotyora
Ordu topraklarında bilinen ilk yerleşim yerlerinden biri, Kotyora olarak adlandırılan bölgede kuruldu. Kirazlimanı Mezarlığı yanında yer alan ve günümüzde Bozukkale olarak bilinen bu yerleşim yeri, M.Ö. 7. yüzyıla kadar uzanan bir tarihe sahiptir.
Kotyora’nın Anlamı ve Kökeni
Kotyora, Grekçe’de “Dağ Eteği” anlamına gelse de bazı tarihçiler, bu adın Kut Türkleri ile bağlantılı olduğunu iddia eder. Özellikle Prof. Dr. Necati Demir, bu bölgeye “Kut Yöresi” adının verilmiş olabileceğini ve zamanla Grekçeye uyarlanarak “Kotyora” haline geldiğini belirtir.
Kotyora’nın Tarihi ve Antik Dönemler
M.Ö. 4. yüzyılda, İran’dan dönerken Kotyora’ya uğrayan Yunanlı komutan Ksenophon, bölgenin yerleşik bir kavim tarafından iskân edildiğini ve burada 45 gün boyunca kaldıklarını yazmıştır. Ancak bu yerleşim, M.Ö. 2. yüzyılda Pontus Kralı I. Farnak döneminde boşaltılmış ve halkı, Giresun’a taşınmıştır.
Ordu’nun içinde bulunduğu Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesi, tarih boyunca pek çok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Kimmerler, Miletliler, Persler, Makedonyalı İskender ve Pontus Devleti gibi güçlü devletler, bu topraklarda hüküm sürmüştür.
Ordu’nun Diğer Kadim Yerleşim Alanları
Ordu, Kotyora dışında da birçok önemli tarihi mekâna sahiptir:
- Fatsa’daki Cıngırt Arkeolojik Yerleşmesi: Pontus krallarının cariyeleri için mesire yeri olduğu biliniyor.
- Yason Burnu (Perşembe): Antik Yunan mitolojisindeki Argonot Efsanesi’ne ev sahipliği yaptığı söylenir.
- Kurul Kaya Yerleşkesi: Ordu’nun 13 km uzağında yer alan bu alan, 2000 yıllık bir geçmişe sahiptir.
- Gölköy Kalesi: Pers Kralı Darius tarafından M.Ö. 5. yüzyılda yaptırılmıştır.
- Ünye Kalesi ve Çambaşı Yaylası: Tarih boyunca insanların yaşadığı, madencilikle uğraştığı izler taşıyan alanlardır.
Türklerin Ordu’ya Gelişi
Ordu’ya Türklerin yerleşimi, 14. yüzyılın sonlarına dayanır. Bu topraklara yerleşen Oğuzların Çepni kolu, ilk olarak Aybastı Perşembe Yaylası’na ulaşmıştır. Danişmend Gazi ve ordusu, bu bölgede Trabzon Devleti ile mücadele etmiş, ancak büyük kayıplar vermiştir.
Hacı Emir Beyliği, 14. yüzyılın sonlarında Ordu topraklarını fethederek Eskipazar bölgesini merkez edinmiştir. Eskipazar, bölgenin en eski Türk yerleşimlerinden biri olup, bugün de tarihi kalıntılarıyla dikkat çekmektedir.
Ordu Adının Kökeni
Ordu ismi, Türklerin bölgeye yerleşmesinden itibaren kullanılmaya başlanmıştır. Yusuf Has Hacib’in “Kutadgu Bilig” adlı eserinde Ordu kelimesi, “şehir, saray, başşehir” anlamlarında geçer. Bu ifade, bölgenin Türklerin gelişinden çok önce dahi önemli bir yerleşim alanı olduğunu ortaya koymaktadır.
Osmanlı Döneminde Ordu
Ordu, Osmanlı topraklarına 15. yüzyılda katılmıştır. 1455 tarihli Tapu Tahrir Defterleri’ne göre, bölgedeki nüfusun büyük çoğunluğu Türklerden oluşuyordu. Selçuklulardan Osmanlılara uzanan bu dönem boyunca, Ordu’da tarım ve hayvancılık önemli geçim kaynakları arasında yer aldı.
Bugünkü Ordu’nun Kuruluşu
Bugünkü Ordu şehri, 1782 yılında Kirazlimanı bölgesinde Abdullah Reis tarafından inşa edilen ilk mescitle önem kazanmaya başladı. Ancak asıl yerleşim, 19. yüzyılda Bucak Mahallesi etrafında yoğunlaştı. 1869 yılında Ordu adı resmi kayıtlara geçti ve belediye teşkilatı kuruldu.
Ordu’nun İl Oluşu
4 Aralık 1920’de müstakil sancak statüsü kazanan Ordu, 4 Nisan 1921 tarihinde il statüsüne kavuştu. Bu gelişme, Ordu’nun Karadeniz Bölgesi’nde önemli bir merkez haline gelmesinin yolunu açtı.
Ordu’nun ilk adı olan Kotyora, bu toprakların köklü tarihinin bir simgesidir. Antik dönemlerden Türklerin fethine kadar geçen süreçte, Ordu birçok medeniyetin izlerini taşımış ve bugün Karadeniz’in en önemli şehirlerinden biri haline gelmiştir. Her köşesinde ayrı bir tarih barındıran Ordu, geçmişin izleriyle günümüz arasında köprü kurmaya devam ediyor.