Engelli cocuğuna bakan anne erken emekli olur
Bu durumdakilerin, 1 Ekim 2008 sonrası çalıştıkları her 1 gün, 1.25 gün olarak hesaplanır. Emeklilik yaşı da bir yıl öne çekilir.
EV içi işleri yapmaları dolayısıyla herhangi bir sosyal koruma altında olmadıkları için emekli olamayan kadınlar, sağlık hizmetlerinden de ancak kocasının bakmakla yükümlü olduğu kişi statüsünden yararlanmak durumunda kalıyor. Kadının bu durumda kendi sosyal güvencesi maalesef olamıyor. Toplumun kendilerine yüklediği rolleri yerine getirip bir de çalışma hayatına girebilen kadınlarımızdan, başkasının sürekli bakımına muhtaç derecede ağır engelli çocuğu bulunanlara erken emeklilik hakkı sağlanıyor.
BİR YIL 450 GÜN OLARAK HESAPLANIR
Bu durumdaki kadınların, 1 Ekim 2008 sonrası çalıştıkları her 1 gün, 1.25 gün olarak emekliliklerine ekleniyor. Yani 1 Ekim 2008 sonrası çalıştığı her bir yıl emekliliğine 450 gün olarak ekleniyor. Diğer yandan bu süreler kadın sigortalının emeklilik yaşından da indiriliyor. Örneğin ilk kez sigortalı olduğu tarih uyarınca 58 yaşında emekli olabilecek başkasının sürekli bakımına muhtaç ağır engelli çocuğu bulunan kadın sigortalı 1 Ekim 2008 sonrasında 4 yıl çalışmış ise emeklilik yaşından 1 yıl indirilmesi ve 57 yaşında emekli olması mümkün.
1 EKİM 2008 ÖNCESİNE YOK
Annelere bu hak 1 Ekim 2008 tarihinde tanındı. Böyle olunca da, bu tarihten önce ağır engelli çocuğuna bakıp bir yandan da çalışan anneler bu haktan yararlanamıyorlar. Yalnızca 1 Ekim 2008 tarihinden sonraki çalışmalar için prim gün sayısı ilavesi ve emekli yaşından indirim söz konusu. Ağır engelli çocukların durumunun tespiti ‘Engellilik Ölçütü, Sınıflandırması ve Engellilere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik’ çerçevesinde yapılmaktadır.
ERKEN TESPİT ÇOK ÖNEMLİ
Başkasının sürekli bakımına muhtaç derecede ağır engelli çocuklarına bakan annelerin, çocuklarının bu durumunu tespit ettirmeleri çok önemli. Çünkü erken emeklilik hakkı çocukların başkasının sürekli bakımına muhtaç derecede ağır engelli durumunda oldukları süreyle sınırlı. Yani ilerleyen dönemde ağır engellilik halinin ortadan kalkması halinde, anneler erken emeklilik hakkından yararlanamazlar.
BABA DA KAPSAMA ALINMALI
Bu hak, babalar için geçerli değil. Bu açıdan; bu hakkın bakım hizmetinin yürütüldüğünü ortaya koyacak kriterlerle kontrol edilmesini sağlayacak bir denetim mekanizmasının kurulması sonrası babalara, yani erkeklere de tanınması gerekiyor.
ÇALIŞMA HAYATI AKŞAM’DAN SORULUR
Ne zaman sona erer?
AĞIR engelli çocuğu bulunan annenin erken emeklilik hakkından yararlanabilmesi için 4/a’ı, 4/b’li veya 4/c’li olması gerekmez. Yani anne SSK’lı da olsa, kendi dükkanını da işletse bu haktan yararlanır. Ancak engelli çocuğun ölümü, engellilik halinin ortadan kalkması ve çocuğun koruma altına alınması halinde annenin prim gün sayısına ilave edilmesi sonlandırılır.
Erken Emekli Olmak Mümkün
Emeklilik veya yaşlılık aylığı bağlanması talebinde bulunan kadın sigortalılardan başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malûl çocuğu bulunanların, 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra geçen prim ödeme gün sayılarının dörtte biri, prim ödeme gün sayıları toplamına ekleniyor ve eklenen bu süreler emeklilik yaş hadlerinden de indiriliyor.
Şöyle ki sosyal güvenlik hukukunda her yıl 360 gün sayılır. Sürekli bakıma muhtaç özürlü çocuğu bulunan kadın çalışanlar her çalışılan 360 gün için 90 gün, başka bir deyişle 3 ay ek sigortalılık süresi alırlar.
Bu kadarla da kalmaz bu kadınların aldıkları bu süreler emeklilik yaşlarından da düşülür, daha erken emekli olmalarını sağlar.
360 günden az süreler de orantılı olarak sigortalılık süresi kazandırır ve emeklilik yaşında indirim sağlar.
Bu indirim yalnızca kadın çalışanlara sağlanmış pozitif ayrımcılık niteliğinde bir haktır, sürekli bakıma muhtaç
özürlü çocuğu bulunan erkek çalışanlar yararlanamaz.
Hangi Tarihten İtibaren Ek Sigortalılık Süresi Verilir?
Altını çizmek gerekir ki, bu erken emeklilik hakkı çalışma yaşamınızın tamamı için değil, reform sonrası dönem için geçerlidir.
Sosyal güvenlik reformu kanunu olan 5510 sayılı Kanunun uzun vadeli sigorta kolları yönünden 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Konu ettiğimiz erken emeklilik hesabı bu tarihten sonraki çalışmaları kapsar.
Bu tarihten önce de sürekli bakıma muhtaç özürlü çocuğu olan kadın sigortalılının önceki çalışmaları için indirim ve ek gün verilmesi söz konusu değildir, hesaplama sonraki çalışmalar için yapılır.
Sürekli Bakıma Muhtaç Ne Demektir?
Bu noktada önem kazanan bir başka husus da sürekli bakıma muhtaç kavramının neyi ifade ettiğidir. Bu kavramın hukuki kapsamı SGK tarafından çıkartılan Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliği’nde tanımlanmıştır.
Buna gore;
a) Kuadripleji, parapleji, dipleji ve sigortalının yaşamını kendi başına yürütmesine engel hemipleji veya merkezi sinir sisteminin sfinkterbozuklukları ile birlikte olan diğer hastalık ve arızalar,
b) Süreli veya sürekli ruh sağlığı ve hastalıkları kliniğinde kalmayı gerektiren ve tedavi edilemeyen psikotik hastalıklar,
c) İki gözde de yüzde yüz (tam) görme kaybı,
ç) İki elin kaybı,
d) Bir kolun omuzdan ve bir bacağın kalçadan kaybı,
e) Her iki bacağın alttan en az 1/3’ünün kaybı,
f) Tedavisi olanaksız bir hastalıktan ileri gelen ağır beslenme bozuklukları ve kaşeksiler,
sigortalıların ve özürlü çocuklarının başka birinin sürekli bakımına muhtaç durumda sayılacağı hallerdir.
Bu saydığımız hastalık ve arzılara dışında kaldığı halde tedavi edilemeyen ve hastanın başka birinin sürekli bakımına
muhtaç olmasına neden olan ağır hastalık ve arızalar da bu kapsamdadır.
Son Kararı SGK Sağlık Kurulu Verir
Öte yandan başka birinin sürekli bakımına muhtaç durumda malul çocuğu olan annelerin alacağı bu indirim ve ek sigortalıllık süresi hakkı otomatik olarak başlamaz. Bu indirimin emeklilik aşamasında uygulanması için SGK Sağlık Kurulunca karar verilmesi gerekmektedir.
Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Kurulunca başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul çocuğu olduğuna karar verilen kadın sigortalıların, reformun yürürlük tarihinden sonra geçen prim gün sayılarının 1/4 oranı, sigortalının prim gün sayısına ilave edilecek ve bu süre emeklilik yaş hadlerinden indirilecektir.
Belirtilen koşulları sağlayan kadın sigortalılar SGK’nın sevki ile alacakları raporun SGK Sağlık Kurulunca onaylanması ile belirtilen haktan yararlanmaya başlarlar.
Sizin de eşinizin bu haktan yararlanması için bu prosedürden geçerek çocuğunuzun alacağı özürlülük raporunun SGK’ca onaylanması gerekir.
Sağlık Yardımını Anneden Almak Zorunlu mudur?
Bu arada belirtelim malul çocuğun ebeveynlerden hangisinin üzerinden sağlık yardımı aldığı önemli değildir.
Keza çocuağa annenin veya babanın bakması veyahut da çocuğun bakımı ile ilgilenen bir bakıcının olup olmaması önem arz etmez.
Babanın sigortalılığı kapsamında sağlık hizmeti alıyor olsa dahi anne yukarıda saydığımız şartları sağlaması halinde 01.10.2008 tarihi sonrasındaki çalışmaları için ek sigortalılık süresi kazanır ve erken emekli olma hakkı elde eder.