Yaz aylarının hava sava sıcaklığı nedeni ile ev dışında geçirildiğini belirten Toplum Sağlığı Merkezi Başkanı Saliha YEŞİLDUMAN gazetemize yaz hastalıkları hakkında açıklama yaptı.

Konu ile alakalı Toplum Sağlığı Merkezi Başkanı Saliha YEŞİLDUMAN;

”Yaz aylarında sıklığı artan bazı sağlık sorunları doğrudan doğruya açık havada bulunmakla ilgilidir. Böcek ısırması, yılan sokması, güneş veya sıcak çarpması gibi. Yaz aylarında suda boğulma sayısının da arttığını biliyoruz.

Yaz aylarında sıcaklar nedeniyle vücudun büyük bir kısmının açıkta kalması, kısa kollu ve şort biçiminde giysilerin tercih edilmesi, çeşitli eklem bacaklıların sokmasını ve bunlar aracılığı ile bulaşan hastalıkların artmasını kolaylaştırır.  Bu hastalıkların bir kısmı sadece böcek ısırığına karşı alerjik reaksiyon olarak ortaya çıkabilir ve lokal tedavi ile kısa sürede düzelebilir.

Yaz aylarında sıcaklık artışı nedeniyle insan, gerek buharlaşma, gerek terleme şeklinde çok miktarda sıvı kaybeder. Bu kaybedilen sıvıyı yerine koymak, susuzluğu gidermek için alınan sıvılar, yaz hastalıklarının bir diğer nedenidir. Özellikle kaynağı bilinmeyen, açıkta satılan ve ya dağıtılan, denetimsiz içme suları ve bu sularla yıkanmış sebze ve meyveler.” yaz hastalığı” deyince aklımıza ilk gelen hastalıkların başlıca sebebidir.. Bu hastalıklar arasında ilk sırayı besin zehirlenmeleri alır. Tifo, paratifo, viral hepatit ve yaz ishalleri de bu şekilde bulaşırlar.

 Bağırsak enfeksiyonları yaşamamamız için, tükettiğimiz sıvıların temizliğine dikkat etmemiz gerekir.

Bağırsak enfeksiyonlarının yaz aylarında daha sık görülmesinin bir nedeni, su kaybının artmasına bağlı olarak susama hissinin artması ve bu gereksinimi karşılamak için de temiz olup olmadığına aldırmadan  her türlü içeceğin daha fazla tüketilmesidir. Bir diğer nedeni de artan sıcaklık nedeniyle yiyeceklerin daha çabuk bozulmasıdır.

Yaz aylarında kırda piknik yapanlar, çoğunlukla yörede bulunan pınar veya çeşme sularını içme suyu olarak kullanmayı tercih ederler. Oysa bu sulara insan veya hayvan dışkısının ya da atıklarının karışmış olması n, suyu kirletir. Bu kir gözle görülen birşey değildir. Suda bulunan ve bağırsak enfeksiyonları gibi hastalıklara sebep olan mikroplar gözle görülmez. İçme suyu olarak kullanılmasa bile, kirli su ile yıkanmış meyve veya sebzelerden de mikrop bulaşabilir. Özellikle çiğ olarak ve kabuğu soyulmadan yenilen yiyecekler daha çok risk taşır. Bu suları kullanarak hazırlanan ve içeceklerin içine atılan buz, daha da tehlikelidir.

Yaz aylarında yiyecekler, pişirilmiş olsalar bile, mutlaka buzdolabında saklanmalıdır. Sıcakta kalan ve özellikle açıkta satılan yiyecekler, üzerlerine konan sineklerin mikrop taşıması yanında, mikropların proteinli gıdalar üzerinde daha kolay üremesi yüzünden adeta ”zehirli” hale gelir. Bur durumda ”yemeğin kokması”aslında o yiyecek üzerinde mikropların aşırı şekilde çoğalmasından başka bir şey değildir. Sütlü ve mayonezli yiyecekler, et, krema, bu açıdan oldukça fazla risk taşır.

Bu şekilde kirlenmiş suların ve bu sularla hazırlanmış içeceklerin içilmesi, bu sularla yıkanmış salata gibi yiyeceklerin çiğ olarak yenmesi , açıkta satılan veya otel, tatil köyü gibi yerlerde açık büfeler de sergilenen uzun süre açıkta bekletilmiş yiyeceklerin yenmesi, bu besinler üzerindeki mikropların bağırsaklara geçerek  hastalık yapmasına neden olur.

Yaz aylarında, tükettiğimiz yiyeceklere dikkat etmeliyiz.

En çok dikkat edilmesi gereken yiyecekler açıkta sergilenen, buzdolabında saklanmayan yiyeceklerdir. Açıkta satılan lahmacun, bu dolabında saklanmayan kıyma, süt, yoğurt, kaymak, krema gibi yiyecekler tehlikelidir. Her şeyden önce yiyeceklerin taze olmasına, paketlenmiş olarak pazarlanan yiyeceklerin üzerindeki son kullanma tarihinin geçmemiş olmasına dikkat edilmelidir. Dikkat edilmesi gereken başka nokta da elektrik kesintileridir. Elektrik kesintileri  nedeniyle, soğukta saklanması gereken yiyeceklerin ısınması, içlerinde bulunan ve sayıca az olduğu için sağlığa zarar vermeyecek olan mikropların çoğalmasına ve hastalık yapmasına yol açacaktır. Özellikle hazır dondurmalarda bu noktaya çok dikkat edilmelidir. Açıkta satılan dondurmalarda da mutlaka denetimli ve güvenli kuruluşlardan satın alınmalıdır.

Açıkta satılan veya sergilenen yiyeceklerin en önemli tehlikelerinden birisi de, yiyeceği hazırlayan kişilerin elleridir. Eller mikropların bulaşmasın da ve yayılmasında en önemli araçlardır. Bu nedenle personelin temizliğinden emin olmadığınız yerlerde sırf tatmak amacıyla bir şeyler yemek, ishale davetiye çıkarmak olabilir.

Buzdolabında saklanan, ama çok tehlikeli olan bir şey daha var; Buz. İçeceklerin içine atılan buzun hangi sudan yapıldığını bilmek mümkün değildir. Bu nedenle yaz aylarında serinletici bir şeyler içmek istediğiniz de, içine buz atmak yerine, ağzı kapalı olarak soğutulmuş içecekleri tercih etmek doğru olacaktır.

Yaz aylarında besinlerle zehirlenen kişi nasıl beslenmelidir ?

Her şeyden önce, bol sıvı almalı. Sadece su yeterli olmadığından, çay, meyve suları, maden suyu, ayran gibi içecekler verilebilir. İshal tamamen kesilinceye kadar süt içmemek ve sütlü besinlerden uzak durmak doğru olur. Bazı ishalli hastalarda, geçici bir enzim eksikliği nedeniyle, ishal kesilse bile süte tahammülsüzlük görülebilir. Çiğ sebze, meyve gibi posalı yiyecekleri yememek, bunun yerine haşlanmış sebze pürelerini, meyve sularını tercih etmek gerekir. Pirinç çorbası, çay, kızarmış ekmek ve beyaz peynir halkın çok iyi bildiği ve genellikle ishal durumunda hemen uygulamaya başladığı bir yemek listesidir. Buna ızgara et veya köfte, haşlanmış patates, az yağlı makarna eklenebilir. Salçalı ve soslu yiyeceklerden ve kızartmalardan kaçınılmalıdır.

Böcek, arı sokması ile oluşan alerjik belirtiler nelerdir ? 

Bazı insanlar, arı sokmasına karşı doğuştan alerjiktir. Bu kişilerde arı sokması ‘’anafilaktik şok’’ ve ölümle sonuçlanabilir. Arı sokması yüzünden tansiyonu düşmüş veya şoka girmiş ya da yüzü gözü şişmiş, kızarmış, soluk alamaz olmuş bir hasta da, aynı olayın tekrarlanması yaşamsal bir tehlike yaratır. Bu kişiler arılara karşı daha dikkatli olmalı ve her zaman yanlarında alerjik belirtileri önleyecek adrenalin, kortizon gibi ilaçlar bulundurmalıdırlar. Arıların bulunabileceği ormanlık alanlara giderken kapalı giyinmeli ve tek başlarına gitmemelidirler.

Diğer böcek sokmalarında ortaya çıkan alerjik belirtiler, genellikle kaşınma, ağrı  ve lokal şişlik gibi belirtilerdir. Sistematik belirtiler pek görülmez. Yurdumuzda öldürücü zehri olan zehirli örümcekler pek yoktur ama, zehirli akrepler bulunur. Özellikle açık havada ve yerde yatarken veya çıplak ayakla dolaşırken meydana gelen böcek sokmalarında, ağrı ve şişlik artıyorsa hemen bir sağlık kuruluşuna başvurmak gerekir.’’ Şeklinde açıklamalarda bulundu.