Zamanla kentlerin büyümesi, günlük yaşamda üretilen çöpün yok edilmesine ilişkin sorunları daha da arttırmıştır.

Çevre; toprağı, suyu, havası ve canlı yaşamıyla bir bütünlük arz etmekte olup bu bütünün parçalarından birinin doğal yapısının bozulması diğer çevresel değerleri doğrudan etkilemektedir. Bu nedenle katı atık depo alanları toprak ve su kirliliği açısından büyük tehlike arz eder.

Günümüzde en kötü kokulardan biri de sanırım çöplerin etrafa yaydığı o pis kokudur. Özellikle yaz mevsiminin gelmesi ile birlikte bu koku daha da fazlalaşır. Herkesin evinin önünde veya oturduğu sokakta bir çöp bidonu vardır. Bidonlardaki bu çöpler her akşam düzenli olarak belediyelerin çöp arabaları ile toplanır. Ünye Belediyemizin bu konudaki sağlıklı ve modern çöp konteynırları hizmetleri için teşekkür ediyoruz.

Ünye Fen Adamları Derneği ve Teknikerler Birliği Ordu İl Temsilciliği olarak Kamuoyu bilgilendirme amaçlı araştırdık ve basın aracılığı ile paylaşıyoruz;

Peki; bu kendi yaptığımız çöp toplanmasa ne olur düşündünüz mü? Ya da Hiç düşündünüz mü bu toplanan çöpler nereye götürülüyor, nasıl yok ediliyor?

Son zamanlarda bazı şehirlerde, toplanan çöplerden yararlanmak için bir takım projeler geliştiriliyor. Bunlardan bir tanesi de Katı Atık Dönüştürme Projesi. Çöplerinde bir işe yaradığını ve ekonomiye nasıl katkıda bulunduğunu göstermektedir.

Bu tür tesisler yerleşim bölgelerinden uzak, tarımda kullanılmayan çorak araziler seçilir. Eskikızılcase mevki denize yakın turizm bölgesi olup başka amaçlı değerlendirilmesi gereken önemli bir bölgedir.

Değerli kamuoyu; Dünyada yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı artarken İskandinavya ülkesi İsveç, son yıllarda bu konuda en hızlı adımları atan ülkelerden oldu. Özellikle evsel atıkları enerji elde etmek için değerlendiren ülkede evlerden çıkan çöpün neredeyse tamamı elektrik üretiminde kullanılıyor. Bu amaçla başka ülkelerin çöpünü de ithal eden İsveç, 2030 yılına kadar fosil yakıtların kullanımını tamamen bitirmeyi hedefliyor. Çöpün modern yöntemlerle işlenmesi yoluyla elde edilen biyogaz, hem ısınmada hem de elektrik üretiminde kullanılıyor. 

Çöp entegre tesislerinin toplumun faydalanacağı enerji üretiminde kullanılan yöntem İsveç’in güneyindeki Linköping kenti. İsveç’te ilk kez fosil yakıt kullanımını sonlandıracak yaklaşık 110 bin nüfusa sahip Linköping kentinin Türk asıllı Çevre ve Enerjiden Sorumlu Belediye Başkanı Muharrem Demirok’dur. Koalisyon ile yönetilen kentin belediye başkanlarından olan ve 2014’te ikinci kez seçilen Muharrem Demirok, İsveç’te evlerden çıkan çöplerin yüzde 99’unun elektrik üretimi için, kalan yüzde 1’lik kısmın ise tarımsal gübre amaçlı değerlendirildiğini söylemektedir.

Bu tür tesisler yurtdışında olduğu gibi Ülkemizde de bulunmaktadır. Buralardaki yer seçimi ve diğer merak edilenler görsel olarak görülerek anlatılmalıdır.

Günümüzde Çevreyi koruma bilinci her geçen gün daha da gelişmektedir. Bunun sonucu ortaya çıkan kamuoyu baskısı, her türlü atığın çevreye en az zarar verecek şekilde bertaraf edilmesini zorunlu kılmakta, konunun sorumlularını çözüm yolları aramaya itmektedir.

Katı atıkların ortadan kaldırılmasında en etkili yöntemlerden birisi uygun yer koşullarında depolamadır. Ancak tekniğe uygun yapılmamış bir katı atık deposu Özellikle yeraltı su kirliliği açısından önemli tehlikeler arz eder. Bu nedenle depo yerleri Öncelikle jeolojik durum ve diğer veriler dikkate alınarak seçilmeli bu veriler doğrultusunda depo inşa edilmelidir.

Dolayısıyla katı atık depo alanları toprak ve su kirliliğine yol açmaması ancak depo alanı ve yakın çevresinin ayrıntılı jeolojisinin bilinmesi, yapının bu veriler dikkate alınarak inşaa edilmesiyle mümkündür.

Bu nedenle:

1) Ulaşım ve meskun mahal durumu

2) Meteorolojik durum

3) Depo inşaa edilecek yer ve çevresinin yeraltı ve yerüstü su potansiyeli belirlenmeli, yer altı sularının hidrolik parametreleri ortaya konulmalıdır. Ayrıca depo inşaa edilecek yerin, zeminin niteliğine göre jeoteknik incelemesi yapılmalıdır.

4) İnşaa edilmiş depolama alanı çevresinde açılacak monitör kuyulardan sürekli gözlemler yapılıp yeraltı su seviyesi ve su kimyası periyodik olarak kontrol edilmelidir.

5) İnşaa edilecek katı atık depolama tesisi yerlerinin seçiminin Jeoloji Mühendislerince yapılması gerek maliyet gerekse çevresel değerlerin korunması bakımından bir zorunluluktur.

HATIRLATMAK İSTİYORUZ…?

– Ülkemizde ilk çöp faciası 1993 yılında İstanbul Ümraniye meydana gelmiştir. Sebebi; çöp dökümü yapılan alanda usulüne uygun bir döküm yapılmamasından dolayı kayma olmasıdır.

– Cam, kağıt, plastik, metal gibi atıklar çöp dökme sahalarından toplanarak hammadde olarak geri dönmektedir.

– Plastikler doğada parçalanma süresi en uzun olan maddedir (1000 yıl). Sigara filtresi 2 yıl, çiklet 5 yıldır.

– Çöplere atılan pillerin içindeki kimyasal maddeler toprağa ve suya karışarak insanlara zehir olarak geri dönmektedir.

Ancak yeni teknolojik ve bilimsel gerçeklerde göstermektedir ki ÇÖP uygun yerlerde uygun tesislerde değerlendirildiğinde ENERJİ olarak geri dönüşüm olarak faydalı olmaktadır.

Çağımızda atık ve çöplerin değerlendirilmesi hem kentsel hem de tarım arazilerinde büyük önem kazanmış olup Çöplerin depolama, ya da ayrıştırma ve benzeri tesisler, yerleşim terlerinden özellikle de Turizm merkezli yerlerden sahilden uzak, uygun jeoteknik, meteorolojik v.b. diğer çevresel araştırmalar yapılarak yapılmalıdır. Oldu bittiye getirilerek, bedava arazi diyerek, yatırım yapılacak diye insan hayatıyla oynanmamalıdır. Elbette tüm Ünyeliler Ünyede yaşayanlar olarak çöp sorununun çözülmesi kadar memnuniyet vericidir. Ancak bir sorun çözülürken başka sorunlar oluşturulmamalıdır.  İlkel topluluklar, ürettikleri çöp yığınları dayanılmayacak ölçüye ulaştığında, sorunu başka bir yere göç etmekte bulurlarmış. Yani eğer büyükşehir buraya bu tesisi yapacaksa eskikızılcakese halkını başka yerlere göçe zorlamasıdır. Bu millet darbe kalkışmasında Millet iradesine ve demokrasiye sahip çıkmış, bu çöp ayrıştırma tesisi yapımında da Milletin iradesi millete sahip çıkmalıdır. Bu sorun sadece Eskikızılcakesenin sorunu değil sorun Ünye-Fatsa ve çevresinin sorunudur. Bu açıdan baktığımızda görüyoruz ki; Ünye’mizde tüm siyasi parti başkanları, Ünye Kent Konseyi ile oda ve STK ları temsilcilerinin hassasiyetleri ile bu sorunun herkes için uygun olacak sağlıklı, güvenli bir çözüme ulaştırılacağına inanıyoruz.

Ordu Büyükşehir Belediye Başkanımızın gayretleri ile yıllarca kangren olan çözülemeyen çöp sorunumuzun çözüleceği duyumları toplumun her kesimini ilgilendiren bir gelişme, geleceğimize yatırımdır. Ancak yatırım olacak diye de insan hayatı ile oynanmalıdır.

Musa Kıranlı – Ünye Fen Adamları Derneği Başkanı