Önemli bir azot kaynağı olan ve suda çabuk eridiği için çiftçiler tarafından tercih edilen amonyum nitratlı gübrelerin bomba yapımında kullanıldığı için yasaklanması bölgemizdeki marka ürünümüz Fındığımıza gübre atılma zamanı…

Değerli hemşerilerimiz, hepiniz herkes biliyor. Bende bir hatırlatma yapmak istiyorum. Unutanlara.

Evet; neydi fındık? Fındık aştı, işti, evdi, düğündü, velhasıl fındık Karadeniz de bölgemizde her şeydi. Ancak; Gübre yasakları buğday, mısır gibi hububat yani tarımda, fındıkta verimi düşürecek…

Gübreler, tarımsal üretim sonucu topraktan eksilen bitki besin maddelerini tekrar toprağa kazandıran ve toprağın verim gücünü artıran maddelerdir. Gübreler, tarımsal üretimi artırmanın yanı sıra gıda kalitesini de yükseltmenin en etkin araçlarındandır.

Toprakta bulunan azot miktarı bitkilerin sağlıklı olarak büyümesi, kaliteli ve yüksek oranda mahsul vermesi için yeterli değildir. Ülkemiz topraklarının da genellikle azot ve fosfor bakımından fakir olduğundan bitki büyümesinde mutlak gerekli gübrelerden birisi halk arasında “taban gübresi” olarak da bilinen fosforlu gübreler olup mutlak gerekli gübrelerden en önemlisi azotlu gübrelerdir.

Bomba yapımında kullanıldığı gerekçesiyle Bakanlar Kurulu’nun 2016 yılında aldığı karar ile nitratlı gübrelerin dağıtımı ve kullanılması yasaklanmış. Gübre sektörüne yönelik olarak alınan bu karar ile hem Gübre Üreticisi fabrikalara ve fabrikalarda çalışan işçiler endişe içerisinde iken, bu sezon rekoltenin 800 bin ton olacağı dedikodusu ile fındığın fiyatının bugünkü maliyetlerin altında olacağı söylentileri karşısında çiftçilerimiz, tarım, fındık üreticilerimiz bahçelerine girmeyecekler gibi görünüyor. Yani Allah ne verdiyse şükür diyerek fındık kendi haline bırakılarak yok olacak ve gerçekten hatıralarda kalacak gibi.

Dünya Gazetesinde okuduğum bir haber ile edindiğim bilgiyi paylaşıyorum;  “Nitratlı gübrelerin yasaklanması ile üretimlerini durduran gübre üreticileri, bu gübrelerin teste tabi tutulmasını istemiş. Bu testler Temmuz ayı içerisinde Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırmalar Kurumu’nda (TÜBİTAK) yapılacakmış. Fakat 15 Temmuz’da darbe girişimi olunca testler yapılamamış. Çünkü her yerde olduğu gibi hain terör örgütü TÜBİTAK’a da girdiği için birçok uzman görevden uzaklaştırıldığından istenen testler ancak 3 Kasım da yapılabilmiş. Gübre üreticisi firmalarının temsilcilerinin de yer aldığı bu testlerde, patladığını üreticiler de kabul edilen yüzde 33 azot içerikli amonyum nitrat gübresi teste tabi tutulmamış, yüzde 26 azot içerikli nitratlı gübreler C4 kullanılarak test edilerek patladığı görülmüş, yüzde 21 içerikli potasyum nitratlı gübrelerden ise sadece Toros Gübre’nin ürettiği gübre patlamamış olduğu sonuçlanmıştır.”

Dolayısıyla; Sektörün beklentisi yüzde 21 azot içerikli gübrelere kullanım izni verileceği ve hükümet ikna edilirse yüzde 26 içerikli kalsiyum nitrat gübresine de izin verilebileceği yönünde olduğu, bende hasbel kader yiyecek fındığı olan bir bahçe sahibi olarak maalesef bu olayı yaşadım. Fındık bahçeme attığımı mutlak gerekli olan 26 azot gübreyi alamadım, kullanamadım. Yerine alternatif olarak üretilen farklı gübreler olsa da, bu işin uzmanları bölgemizin toprak tahlil sonuçlarına göre 26 azot olmadan ver üründe verimin az olacağı ifade edilmektedir.  Kısacası; Üretici 26 azot gübre kullanamayacak ve bu yıl özellikle buğday, mısır gibi hububat ürünlerinde, bölgemizin geçim kaynağı milli ürünümüz fındığımızda ciddi verim düşüşü olacak.

Unutmayınız! Azotlu gübrelerin her yıl ve yılda en az iki defa toprağa verilmesi mecburiyeti vardır, zorunluluktur.

Bölgemizde Mart Ayı Fındığa Gübre Verilme Ayıdır. İhtiyaç duyulan Azotlu Gübrenin Yarısı Mart Ayında Toprağa Verilir. Fındığın ihtiyaç duyduğu besin maddeleri azot başta olmak üzere fosfor, potasyum, kalsiyum, demir, mangan ve çinkodur.

Fındığın ihtiyaç duyduğu besin maddeleri arasında en ön sırada yer alan azot fındık dalının (fındık bitkisinin) enine- boyuna büyümesi, çok sayıda ve uzun sürgün büyümesi, üzerinde bulunan karanfil ve çotanağı büyütmesi, gelecek yılın ürününün oluşması ve sürgün tomurcuklarının karanfilli tomurcuğa dönüşmesi ile doğrudan ilişkisi vardır. Bu nedenle Mart-Nisan-Mayıs-Haziran-Temmuz ve Ağustos aylarında yani 6 ay toprakta azot bulunması gerekir.

Henüz tam anlamıyla bir araştırma yapılmadan, ya da yapılan araştırmaların kesin sonuçları alınmadan güneydoğuda Bomba yapımında kullanıldığı için yasaklanan nitratlı gübrelerle ilgili Ülkesini milletini vatanını seven, üretken çalışkan Karadeniz insanını cezalandırmayın.

Artan nüfus ve değişen beslenme alışkanlıkları tarımsal üretimi artırmayı kaçınılmaz kılmaktadır. Tarımsal üretimi artırmak ise gübre, kaliteli tohum ve gelişen teknolojileri kullanarak birim alandan elde edilen verimin yükseltilmesi, üretim kayıplarının asgariye indirilmesi, ekonomik üretim yapacak çiftlik büyüklüklerine ulaşılması ve çiftçilerin bilinçlendirilmesi ile mümkündür. Aynı zamanda gübrelemeden doğacak çevre kirliliğini engellemeye yönelik tedbirlerin de alınması gereklidir. Bu amaçla çiftçi eğitimi ve yetiştirilen bitki çeşidinin ihtiyaç duyduğu miktar ve zamanda gübre kullanımını sağlamak alınacak en etkin önlemler olacaktır.

Çiftçilerimizin doğru cins ve miktarda gübre kullanımını sağlamak için Gübre kullanımı ve tüketiminde doğru bilgiye sahip olması için koordineli bir şekilde işbirliği yapılmalı, bu konuda, özellikle bölgesel çalışmalara, araştırıcılar ve kullanıcılar arasındaki iletişime gereken önem verilmeli, çiftçilerin bu sürece etkin katılımı sağlanmalı, bölgesel tecrübelerinden yararlanılmalıdır.

Bu konuda çok şanslıyız ki; hepimizin yakından tanıdığı çalışkan olduğunu bildiğimiz, çiftçilerimizin haklarını korumak ve verimli ürün almaları için çalışan emek sarf eden Ünye Zıraat Odası Başkanımız var. İlçe Tarım Müdürlüğümüz var. Fındık borsa başkanımız var. Türkiye’nin umudu Ünye’mizin gururu gururumuz başbakan yardımcımız sayın Numan Kurtulmuş var. Bölgemizin seçilmiş milletvekillerimiz, etkin yerlerde bürokraside hemşerilerimiz var. Vatanını bayrağını seven çalışkan üretken üreticilerimiz var.Ordu üniversitemiz var. ODÜ Rektörümüz Prof. Dr. Tarık Yarılgaç var.

ODÜ tarafından Fındık üzerine, fındığın verimini artırmak üzere yapılan çalışmalar “gidya” gübre sonuçları umut verici. Bölgenin en önemli tarımsal ürünü olan fındığın verimini yükseltmeye yönelik kayda değer bir çalışma.

Sonuç olarak; Üreticiye verilen alan bazlı destek ile üretici memnun görünüyor. Oysa, Azotlu ve fosforlu gübreyi toprağımıza vermezsek tarımda özellikle de fındıkta verim düşecektir. Türkiye elindeki altından daha değerli bir ürün olan fındıkta hakimiyetini kaybedecektir. Fındık yanarsa veya devlet müdahalesi olursa fındık fiyatı artar. Ama dalda fındık gözüküp, devletten de herhangi bir müdahale olmazsa bir değişiklik olmaz düşüncesiyle üreticileri bahçelerine ürünlerine bakım yapmamaları gibi davranışa itmek bölgemizin geçim kaynağı, milli ürünümüz fındığın sonu olacaktır.

Musa KIRANLI

Türkiye Teknikerler Birliği Ordu İl Temsilcisi